Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập dựa trên mức đóng vào quỹ BHXH. Vậy người lao động có những quyền lợi nào khi đóng BHXH? Nghĩa vụ của người lao động khi được đóng BHXH là gì?
Nội dung chính
Đối tượng lao động bắt buộc tham gia BHXH
Người lao động bắt buộc tham gia BHXH khi thuộc một trong các trường hợp sau:
- Người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn;
- Người làm việc theo HĐLĐ xác định thời hạn (hợp đồng không quá 36 tháng);
- Người làm việc theo HĐLĐ mùa vụ hoặc theo công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng (theo Bộ luật lao động cũ);
- Người làm việc theo HĐLĐ được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định;
- Người làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng (theo Bộ luật lao động cũ);
- Cán bộ, công chức, viên chức;
- Công nhân quốc phòng; công nhân công an; người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu;
- Người đi làm việc ở nước ngoài theo HĐLĐ;
- Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có tiền lương;
- Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn;
- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;
- Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn, học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí
06 quyền lợi người lao động được hưởng khi đóng BHXH bắt buộc
Người lao động tham gia BHXH bắt buộc được hưởng 06 quyền lợi sau:
1. Quyền được hưởng trợ cấp khi nghỉ ốm
- Người lao động được hưởng chế độ nghỉ ốm khi bản thân người lao động hoặc con của họ (dưới 07 tuổi) bị ốm đau mà phải nghỉ việc;
- Mức hưởng trợ cấp ốm đau (theo tháng) = 75% x mức tiền lương đóng bảo hiểm xã hội liền kề trước khi nghỉ việc;
Thời gian được nghỉ hưởng chế độ ốm đau:
- 30 ngày/năm nếu đóng BHXH dưới 15 năm;
- 40 ngày/năm nếu đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 30 năm;
- 60 ngày/năm nếu đóng BHXH từ đủ 30 năm trở lên;
Thời gian được nghỉ hưởng chế độ con ốm:
- 20 ngày làm việc nếu con dưới 3 tuổi;
- 15 ngày làm việc nếu con từ đủ 3 tuổi đến dưới 7 tuổi;
Anh chị tham khảo bài viết: Hướng dẫn thủ tục hưởng chế độ ốm đau BHXH
2. Quyền lợi BHXH khi nghỉ thai sản
- Người lao động phải đáp ứng các điều kiện để được hưởng thai sản theo quy định. Tham khảo bài viết: Điều kiện hưởng chế độ thai sản
- Mức hưởng thai sản: khác nhau tùy thuộc vào trường hợp nghỉ. Tham khảo bài viết: Cách tính chế độ thai sản 2023 cho lao động nữ
Thời gian được nghỉ hưởng chế độ khi sinh con như sau:
- Đối với lao động nữ: được nghỉ 06 tháng hưởng chế độ thai sản bao gồm thời gian trước và sau khi sinh con. Lưu ý: trước khi sinh không được nghỉ quá 02 tháng;
- Đối với lao động nam:
- 05 ngày làm việc;
- 07 ngày làm việc khi vợ sinh con phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi;
- 10 ngày làm việc nếu vợ sinh đôi, thêm 03 ngày/con nếu sinh 03 trở lên;
- 14 ngày làm việc nếu vợ sinh đôi phải phẫu thuật.
Anh chị tham khảo bài viết:
3. Quyền lợi BHXH khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
Điều kiện hưởng tai nạn lao động:
- Bị tai nạn tại nơi làm việc và trong giờ làm việc; ngoài nơi làm việc hoặc ngoài giờ làm việc khi thực hiện công việc theo yêu cầu của người sử dụng lao động; trên tuyến đường đi và về từ nơi ở đến nơi làm việc trong khoảng thời gian và tuyến đường hợp lý;
- Suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên.
Điều kiện hưởng chế độ bệnh nghề nghiệp:
- Bị bệnh thuộc Danh mục bệnh nghề nghiệp do Bộ Y tế và Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành khi làm việc trong môi trường hoặc nghề có yếu tố độc hại;
- Suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên.
- Mức hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: phụ thuộc vào mức suy giảm khả năng lao động. Tham khảo bài viết: Mức hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
Anh chị tham khảo bài viết: Hướng dẫn thủ tục hưởng chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
4. Quyền được hưởng chế độ hưu trí
- Người lao động phải đáp ứng điều kiện hưởng lương hưu theo quy định. Tham khảo bài viết: Điều kiện hưởng lương hưu
- Mức lương hưu hằng tháng từ 01/01/2018 được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH và tương ứng:
- 16 năm đối với lao động nam (năm 2018);
- 15 năm đối với lao động nữ (năm 2018);
Sau đó, người lao động đóng thêm 1 năm thì được cộng thêm 2%, mức tối đa là 75%.
Anh chị tham khảo bài viết: Cách tính lương hưu mới 2023
- Ngoài trợ cấp lương hưu hằng tháng, người lao động còn được hưởng trợ cấp một lần nếu có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm hưởng lương hưu 75%. Cứ mỗi năm đóng BHXH được cộng thêm 0,5 tháng bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
5. Quyền lợi BHXH khi người lao động mất (chế độ tử tuất)
- Người tham gia BHXH khi mất được hưởng các quyền lợi sau nếu đủ điều kiện:
- Trợ cấp mai táng;
- Trợ cấp tuất hàng tháng/một lần;
- Mức hưởng trợ cấp mai táng: 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người lao động mất;
- Mức hưởng trợ cấp tuất hàng tháng:
- Đối với mỗi thân nhân: 50% mức lương cơ sở;
- Đối với thân nhân người mất không có người nuôi dưỡng: 70% mức lương cơ sở;
- Mức hưởng trợ cấp tuất một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH của người lao động:
- Những năm trước 2014 = số năm x 1,5 x mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH;
- Những năm từ 2014 trở đi = số năm x 2 x mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH;
Tham khảo bài viết: Chế độ tử tuất cho người lao động tham gia BHXH
6. Quyền được rút bảo hiểm xã hội một lần
- Ngoài các quyền lợi nêu trên, người lao động còn được rút BHXH 1 lần (năm 2023) nếu đáp ứng đủ 1 trong các điều kiện sau:
- Nam đủ 60 tuổi 9 tháng và nữ đủ 56 tuổi (năm 2023) đóng BHXH chưa đủ 20 năm;
- Đóng BHXH chưa đủ 20 năm và không đóng BHXH trong 12 tháng liên tục gần nhất;
- Ra nước ngoài định cư;
- Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng bệnh khác theo quy định;
- Lao động nữ đủ 55 tuổi là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia bảo hiểm xã hội mà khi nghỉ việc chưa đóng BHXH đủ 15 năm và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Tham khảo bài viết: Hướng dẫn thủ tục rút tiền bảo hiểm xã hội 2023
- Mức hưởng khi rút bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội. Tham khảo bài viết: Rút bảo hiểm xã hội một lần được bao nhiêu
Nghĩa vụ của người lao động khi đóng BHXH bắt buộc
Người lao động khi tham gia BHXH bắt buộc có các nghĩa vụ sau:
- Trích 10,5% tiền lương (theo mức bình quân tiền lương đóng bảo hiểm xã hội) để đóng BHXH;
- Phải bảo quản sổ bảo hiểm xã hội vì người lao động chỉ được cấp và bảo quản 1 sổ BHXH duy nhất;
- Thực hiện quy định về việc lập hồ sơ bảo hiểm xã hội.
Công ty không đóng BHXH cho người lao động có được không?
– Doanh nghiệp không đóng BHXH cho người lao động nhưng chưa đến mức phải chịu trách nhiệm hình sự thì bị phạt như sau:
- Phạt tiền từ 18% đến 20% số tiền phải đóng BHXH bắt buộc tại thời điểm lập biên bản vi phạm (tối đa không quá 75.000.000 đồng) đối với hành vi không đóng BHXH cho toàn bộ người lao động bắt buộc đóng BHXH;
- Phạt từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng nếu trốn đóng BHXH;
– Doanh nghiệp trốn đóng BHXH cho người lao động nhưng phải chịu trách nhiệm hình sự thì mức phạt như sau:
- Phạt từ 200.000.000 đồng – 500.000.000 đồng nếu trốn đóng BHXH từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc trốn đóng bảo hiểm từ 10 người đến dưới 50 người lao động;
- Phạt tiền từ 500.000.000 đồng – 1.000.000.000 đồng nếu trốn đóng BHXH từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng hoặc trốn đóng bảo hiểm từ 50 người đến dưới 200 người lao động;
- Phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng nếu trốn đóng BHXH từ 1.000.000.000 đồng trở lên hoặc trốn đóng bảo hiểm cho 200 người trở lên.
Bài viết hữu ích:
- Hướng dẫn tra cứu các thông tin BHXH trên VSSID
- Chốt sổ BHXH đối với người lao động – một số điều cần lưu ý
- Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì? Có nên đóng BHXH tự nguyện?
– Ngọc Hà (Được sự cố vấn của LS. Diếp Quốc Hoàng) –
Tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động là nghĩa vụ của doanh nghiệp nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Do đó, người lao động cần nắm rõ quyền lợi của mình để tránh mất quyền lợi được hưởng theo quy định. Nếu anh chị có bất cứ thắc mắc nào, hãy liên hệ ngay với NTV qua Hotline: 02838361963 hoặc 0902841886 để được tư vấn và hỗ trợ thực hiện hoặc tham khảo tại: Dịch vụ đăng ký hưởng chế độ ốm đau 2023 – Dịch vụ đăng ký hưởng chế độ nghỉ con ốm – Dịch vụ đăng ký hưởng chế độ thai sản – Dịch vụ rút bảo hiểm xã hội 1 lần.
Write a comment:
You must be logged in to post a comment.